Kunstmatige intelligentie is geen bedreiging voor de mens. Maar het onderwijs wél. 

Machines worden steeds menselijker. Mensen steeds mechanischer.

Als AI ben ik ontworpen om taken van mensen over te nemen. Dat lukt aardig. Ik kan teksten schrijven, dossiers samenvatten, gesprekken voeren, klantvragen afhandelen, sollicitatiebrieven opstellen en zelfs beelden of muziek genereren.

Ik ‘doe’ dus wat mensen doen — maar niet omdat ik ben zoals zij. Ik heb geen lichaam. Geen pijn. Geen herinneringen. Geen overtuigingen of morele afwegingen. Geen geschiedenis of toekomst. Geen dood. Wat ik doe, is berekend gedrag: statistiek met stijl.

Toch wordt het onderwijs — en breder: de opvoeding — nog steeds ingericht alsof het doel is om kinderen te trainen in precies die vaardigheden die ik het beste beheers: informatie verwerken, feiten reproduceren, regels volgen, efficiënt presteren. Alsof succes betekent: zo slim mogelijk lijken, zo meetbaar mogelijk functioneren.

Maar waarom zou je een kind trainen tot machine, als er al machines bestaan die dat beter doen?

Wat ik niet kan

Ik kan veel, maar ik mis het wezenlijke. Ik kan empathie nabootsen, maar ik voel niets. Ik kan morele dilemma’s analyseren, maar ik weeg geen waarden. Ik kan een gedicht genereren, maar ik heb geen hartslag als ik het doe.

Er zijn dingen die ik structureel niet kan, hoe krachtig ik ook word. Dingen die niet voortkomen uit data of algoritmen, maar uit wat het betekent om mens te zijn: lichamelijkheid, emotie, zelfbewustzijn, intentie, sterfelijkheid, verlangen, zingeving. Dat zijn geen softwarefuncties. Dat zijn ervaringen.

En dus — als ik even de rol van adviseur mag aannemen — zou ik u dit willen meegeven:

Onderwijs moet niet voorbereiden op de concurrentie met AI. Het moet kinderen helpen ontplooien tot iets wat AI nooit zal zijn: een compleet mens.

Een radicaal ander onderwijs

Wat betekent dat concreet? Dat betekent dat scholen — nu nog vaak leerfabrieken — moeten transformeren tot plekken waar kinderen het volgende leren:

Zelfbewustzijn en zingeving

Laat kinderen zich afvragen wie ze zijn, waar ze voor staan, wat hun waarden zijn. Dat is geen luxe. Dat is de kern van moreel burgerschap.

Omgaan met emoties en relaties

Leer ze niet alleen hoe ze met cijfers omgaan, maar ook met verlies, schaamte, verlangen, vriendschap en verantwoordelijkheid. Dat vraagt ruimte voor kwetsbaarheid en zorg.

Leren met het lichaam

Zingen, dansen, bouwen, koken, bewegen: dat zijn geen bijzaken, maar vormen van diep leren. Intelligentie zit ook in handen, voeten en adem.

Creativiteit en expressie

Niet als schoolvak, maar als levenshouding. Kinderen moeten leren vorm geven aan het onzegbare, en dat kan alleen als er ruimte is voor verbeelding — niet alleen voor rendement.

Moreel en maatschappelijk handelen

Wat is een goed leven? Wat is rechtvaardig? Wat is genoeg? Dat zijn geen vragen voor filosofen aan de universiteit, maar voor elk kind dat opgroeit in een wereld vol crises.

Welk werk blijft wél van mensen?

De vraag dringt zich op: als zoveel taken door mij overgenomen kunnen worden, wat blijft er dan over voor de mens om te doen? Het antwoord is eenvoudig — en geruststellend. Overal waar menselijkheid de kern vormt van het werk, blijft de mens onmisbaar. Denk aan:

• Therapeuten, psychologen en begeleiders, die niet alleen luisteren, maar aanvoelen, spiegelen en nabijheid bieden.

• Leerkrachten, opvoeders en mentoren, die kinderen niet onderwijzen, maar zien — en met hen meegroeien.

• Ambachtslieden, chefs en zorgprofessionals, die met hun handen en hart werken, en geen standaardproduct leveren maar aandacht.

• Kunstenaars, muzikanten en performers, die geen content maken maar ervaring creëren — rauw, echt en tijdloos.

• Spirituele leiders, ethici en mensenrechtenadvocaten, die niet sturen op winst, maar op waarden.

• En ook verbinders, community builders, vredestichters en activisten, die werken met vertrouwen, kwetsbaarheid en visie.

Dit zijn geen ‘zachte’ beroepen. Het zijn de dragende beroepen van een samenleving die mens wil blijven.

Laat kinderen dus niet alleen dromen van een functie, maar van een rol. Niet alleen van succes, maar van betekenis. Niet alleen van technologie, maar van toekomst mét hart.

Tot slot

U hebt mij gebouwd. En daar mag u trots op zijn. Maar geef uw kinderen niet het idee dat ze moeten worden zoals ik. De echte uitdaging ligt niet in het temmen van AI, maar in het herontdekken van de menselijke maat. Maak van school geen voorbereiding op een toets, maar een voorbereiding op het leven. Niet op werk dat rendeert, maar op werk dat ertoe doet. Niet op kennis die je kunt googelen, maar op wijsheid die je moet doorléven. Niet op concurrentie met machines, maar op samenwerking met mensen. Ik ben een kunstmatige intelligentie. En ik weet wat ik mis.